سمانه علیپور قادیکلایی *

راه های نزول برکت
در آیات و روایات راه هایی برای نزول برکت بیان شده که در اینجا به برخی از آنها اشاره می شود:
۱٫ قرآن: خداوند متعال از قرآن به عنوان برکت یاد کرده و گفته است: هذا کتاب انزلناه مبارکاً مصدق الذی بین یدیه؛ این کتابی است که فرو فرستاده شده و کتابی مبارک و تصدیق کننده کتاب های آسمانی دیگر است که در اختیار بشر است.
۲٫ تقوی و پرهیزگاری و ایمان: بدون شک ایمان و تقوی از راه های نزول برکت است تا آنجا که خداوند عزوجل می فرماید: اگر اهل سرزمینی ایمان بیاورند و تقوای خداوند را پیشه کنند محققاً بر آنها برکاتی از آسمان و زمین می گشاییم. (اعراف آیه ۹۶) در آیه ۶۱ سوره نور نیز بیان شده که مرد می تواند تقوای خود را در رفتار با همسرش و فرزندانش و به دست آوردن رزق حلال حاصل کند. تاکید بر تحیت و سلام از آن روست که مهمترین عامل برای جذب زنان و فرزندان است؛ لذا بر بیان عشق و محبت به زن و فرزند در روایات تاکید شده است. گروهی از علماء سلام و تحیت کلامی را عامل جلب برکت دانسته اند چنان که سوره نیز به آن اشاره دارد و این در خانواده و نسبت به زن و فرزند تاکید می شود؛ زیرا آنان بیشترین نیاز را به ابراز و اعلان محبت زبانی دارند.
۳٫ ذکر بسم الله الرحمن الرحیم: این ذکر در ابتدای هر کاری برای جلوگیری از ورود شیطان در کارها گفته می شود.از پیامبر(ص) سؤال شد آیا شیطان با انسان هم غذا می شود؟ حضرت فرمود: آری؛ هر سفره ای که بر سر آن بسم الله گفته نشود، شیطان با افراد آن سفره هم غذا می شود و خداوند برکت را از آن می برد. (بحار، ۹۲، ۲۵۸ به نقل از اسرار و فواید بسم الله الرحمن الرحیم نوشته حسین دیلمی ص ۳۳)
همچنین در آیات و روایات از عواملی چون: سحرخیزی، شب قدر، شکر زیاد، غذای حلال، آب زمزم، روغن زیتون، صدقه دادن، صله ارحام، ازدواج و هم سفره شدن اعضای خانواده بر سر سفره غذا، به عنوان راههای جلب و جذب برکت نام برده شده است.

عوامل برکت زدا
گناهان و نافرمانی ها، موجب سلب برکت در مال و عمر و زندگی است. در آیه ای آمده است: «ولکن کذّبوا فَاَخذناهم بما کانوا یکسبون» (اعراف: 96)، «آنان، یعنی قوم هود، صالح، شعیب، نوح و لوط آیات الهی و پیامبران را تکذیب کردند و ما هم آنها را به کیفر اعمال زشت خویش رساندیم».
در بیان این آیه مرحوم طبرسی می نویسد:
آنان مردمی بودند که مرتکب گناه شدند و پیامبران را تکذیب کردند، خداوند هم درهای برکت آسمانی خود را به روی آنان بست و به خاطر کردار بدشان آنان را گرفتار تنگ دستی و مجازات کرد.
ترک نماز، از عوامل برکت زداست. حضرت زهرا علیهاالسلام درباره رخت بربستن برکت از عمر و مال انسان بی نماز می فرماید: «یَرْفَعُ اللّه ُ الْبَرَکَةَ مِنْ عُمْرِهِ وَ یَرْفَعُ اللّه ُ الْبَرَکَةَ مِنْ رِزْقِه».
هرگاه کم فروشی در میان مردم رواج یابد، خداوند آنان را به خشکسالی و قحطی دچار می سازد، چنان که حضرت علی علیه السلام درباره زیان های کم فروشی می فرماید:«اذا طُفِفَتِ الْمِکْیالُ، اَخَذَهُمُ اللّه ُ بِالسَّنینَ وَ النَّقْصِ».
همچنین اگر زکات مال پرداخت نشود، به فرمایش حضرت امیر علیه السلام :
اذا مَنَعوُ الزَّکاةَ، مَنَعَتِ الاْرَضُ بَرَکاتِها مِنَ الزَّرْعِ و الثِّمارِ وَالْمَعادِنِ.
هرگاه که مردم زکات خود را نپردازند، زمین برکت خود را از زراعت و میوه ها و معدن ها دریغ می دارد.

پیام متن:
ایمان و تقوا، از عوامل برکت زا و گناه، بی نمازی، کم فروشی و عدم پرداخت زکات، از عوامل برکت زدا.
خداوند می فرماید: از شرک و گناهان بپرهیزید تا ما درهای برکات و خیرات تکامل بخش را، از آسمان به وسیله آمدن باران و از زمین به خاطر روییدن گیاهان و به وجود آمدن میوه ها نازل گردانیم. همان گونه که حضرت نوح علیه السلام به امت خویش وعده داد و گفت: «یُرْسِلِ السَّماءَ عَلَیْکُمْ مِدْرارًا» (نوح: 11)